Gezonde vetten

Heb geen angst voor ‘vet’

Als mensen mij zien koken, zijn ze er vooral over verbaasd dat ik zoveel olijfolie gebruik. Klopt, ik hou van de smaak. Het maakt niet alleen het eten veel lekkerder, het is ook bijzonder gezond. Niet alleen olijfolie is gezond. Het idee ‘van vet word je vet’ is helemaal achterhaald.

Vetten: schuldig aan zwaarlijvigheid?

Het groeiende aantal zwaarlijvigen zou te wijten zijn aan de vetten, en dan vooral aan verzadigd vet. Onder het motto ‘Vet maakt vet’ willen sommige overheden zoveel mogelijk vet bannen uit de industriële voedselketen. De VS is hier de koploper in: op basis van ‘vetreductieaanbevelingen’ heeft de markt voor producten met een laag vetgehalte zich er de afgelopen jaren sterk ontwikkeld. Desondanks is het probleem van obesitas er alleen maar toegenomen. In de late jaren 1990 werd ook al gesproken over de American Fat Paradox.*

Er bestaat dus een gegronde reden om de aanbeveling zuinig te zijn met vet in twijfel te trekken.

Als vet niet de enige oorzaak is van zwaarlijvigheid, wat dan wel?

Niet vet, maar wel de overmatige consumptie van snelle, geraffineerde koolhydraten is de belangrijkste oorzaak van overgewicht.** Als je meer koolhydraten eet – en zeker snelle, geraffineerde koolhydraten – dan je nodig hebt, zet je lichaam deze meteen om in vet. Aangezien je lichaam maar een beperkte capaciteit heeft om koolhydraten op te slaan, beperk je de inname ervan het best tot gezonde, natuurlijke koolhydraten en vermijd je beter ongezonde, geraffineerde, snelle koolhydraten.

Wie volgens mijn manier kookt, zal zien dat ik tamelijk veel vet gebruik, maar geen geraffineerde koolhydraten. De combinatie van diverse vetten met veel groenten en fruit vormt de grootste kracht van mijn gezonde en afslankende manier van eten.

Er bestaan verschillende soorten vetten en ze hebben allemaal verschillende functies in het lichaam.

Verzadigde vetten en enkelvoudig onverzadigde vetten vormen vooral een bron van energie. Meervoudig onverzadigde vetten leveren naast energie ook belangrijke bouwstenen voor de zenuwbanen in de hersenen, houden de bloedvaten en (hersen)cellen soepel, spelen een belangrijke rol in de signaaloverdracht in de hersenen, zijn betrokken bij processen van ontsteking en bloedstolling en hebben een effect op het immuunsysteem. Daarom is het heel belangrijk om te variëren met vetten, net zoals het belangrijk is om te variëren met andere voedingswaren zoals groenten, fruit, vis, schaaldieren, vlees en noten.

Verzadigde vetten op zich zijn niet slecht. Sterker nog, het menselijk lichaam maakt ze zelf aan. Er bestaat niet één studie die een slechte werking kan aantonen. Neem de verzadigde vetten weg uit de voedselketen, en je bereikt een tegenovergesteld effect. Het is algemeen bekend dat de stofwisseling verzadigde vetten snel omzet in energie.

Maar wie er een ongezonde levensstijl op nahoudt met veel snelle, geraffineerde koolhydraten, weinig beweging en te veel verzadigd vet, creëert wel een probleem. De overdaad aan koolhydraten vormen het grootste gevaar. Je lichaam zet een teveel aan koolhydraten meteen om in verzadigd vet. Als je bovendien ook nog eens verzadigd vet blijft eten, ontstaat er een conflictsituatie: je lichaam produceert zelf verzadigd vet en je eet er nog eens verzadigd vet bovenop. Dat lokt ontstekingen uit, vooral in het vet rond de buik. Ontstekingen liggen aan de basis van heel veel welvaartsziekte zoals diabetes type-2, hart- en vaatziekten en verschillende kankers.

De boodschap luidt:

• Vermijd geraffineerde, snelle koolhydraten en vervang ze door gezonde koolhydraten, vooral door groenten en fruit.
• Wie dat doet, hoeft verzadigde vetten niet te vrezen.

Vetten in de praktijk

Onnatuurlijke vetten, absoluut te vermijden!

• geraffineerde vetten
• gehydrogeneerde of geharde vetten, zijn vetten die kunstmatig hard zijn gemaakt, zoals margarines.
• transvetten, ontstaan door het industrieel harden van vetten

Niet doen

• Kook niet op hoge temperaturen en laat je vetten nooit verbranden.
• Eet geen of weinig snelle, geraffineerde koolhydraten.

Wel doen

• Geniet met mate van vetten, ze zijn niet ongezond en ze maken je niet dik, integendeel!
• Nuttig vooral extra vierge olijfolie en omega 3-vetten.
• Gebruik kokosvet, boter of ghee om te koken op hogere temperaturen.
• Varieer met vetten.

Warme bereidingen

Mijn basisolie om mee te koken is extra vierge olijfolie. Daarnaast gebruik ik kokosolie en boter omdat die hogere temperaturen aankan. Af en toe gebruik ik ook natuurboter, vooral voor de smaak.

Koude bereidingen

Naast extra vierge olijfolie, varieer ik met verschillende notenoliën.

Ik hou ontzettend veel van de smaak van olijfolie. Het maakt niet alleen je gerechten veel smakelijker het is ook één van de meest gezonde vetten die er zijn. Dat blijkt uit vele wetenschappelijke studies.

* W.H.M. Saris, De aanbevolen koolhydraat- en vet-macronutriëntensamenstelling in onze voeding, Nederlands Tijdschrift voor Klinische Chemie en Laboratoriumgeneeskunde, 2005; 30: 191-195.

** Remko Kuipers, Het oerdieet. De manier om oergezond oud te worden, Prometheus, 2014.

Lees ook: Nieuwe belangrijke studie: minder koolhydraten en meer verzadigd vet is goed voor je